ผู้ใดไม่มีสิ่งที่รัก ผู้นั้นก็ไม่มีทุกข์
สมัยหนึ่ง
พระผู้มีพระภาคประทับอยู่ ณ บุพพารามปราสาท
ของนางวิสาขามิคารมารดา ใกล้พระนครสาวัตถีก็สมัยนั้นแล
หลานของนางวิสาขามิคารมารดา
เป็นที่รักที่พอใจ ทำกาละลงครั้งนั้น
นางวิสาขามิคารมารดามีผ้าเปียก ผมเปียก
เข้าไปเฝ้าพระผู้มีพระภาคถึงที่ประทับในเวลาเที่ยง
ถวายบังคมแล้วนั่ง ณ ที่ควรส่วนข้างหนึ่ง…
พระผู้มีพระภาค
ได้ตรัสกะนางวิสาขามิคารมารดาว่าเชิญเถิดนางวิสาขา !
ท่านมาแต่ไหนหนอ มีผ้าเปียก มีผมเปียก
เข้ามา ณ ที่นี้ในเวลาเที่ยงนางวิสาขากราบทูลว่า
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !
หลานของหม่อมฉัน เป็นที่รักที่พอใจ ทำกาละเสียแล้ว
เพราะฉะนั้นหม่อมฉันจึงมีผ้าเปียก มีผมเปียก
เข้ามา ณ ที่นี้ในเวลาเที่ยง เจ้าค่ะ
ดูกรนางวิสาขา !
ท่านพึงปรารถนาบุตรและหลาน
เท่ามนุษย์ในพระนครสาวัตถีหรือข้าแต่พระผู้มีพระภาคผู้เจริญ !
หม่อมฉันพึงปรารถนาบุตรและหลาน
เท่ามนุษย์ในพระนครสาวัตถี เจ้าค่ะดูกรนางวิสาขา !
มนุษย์ในพระนครสาวัตถี
มากเพียงไรทำกาละอยู่ทุกวัน ๆข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !
มนุษย์ในพระนครสาวัตถี
๑๐ คนบ้าง
๙ คนบ้าง
๘ คนบ้าง
๗ คนบ้าง
๖ คนบ้าง
๕ คนบ้าง
๔ คนบ้าง
๓ คนบ้าง
๒ คนบ้าง
๑ คนบ้าง
ทำกาละอยู่ทุกวัน ๆดูกรนางวิสาขา !
ท่านจะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน ?ท่านพึงเป็นผู้มีผ้าเปียกหรือมีผมเปียก
เป็นบางครั้งบางคราวหรือหนอข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !
ไม่ใช่อย่างนั้น เจ้าค่ะ
พอเพียงแล้วด้วยบุตรและหลาน
มากเพียงนั้นแก่หม่อมฉัน
ดูกรนางวิสาขา !ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๑๐๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๑๐๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๙๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๙๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๘๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๘๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๗๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๗๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๖๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๖๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๕๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๕๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๔๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๔๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๓๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๓๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๒๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๒๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๑๐ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๑๐
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๙ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๙
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๘ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๘
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๗ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๗
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๖ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๖
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๕ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๕
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๔ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๔
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๓ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๓
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๒ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๒
ผู้ใดมีสิ่งที่รัก ๑ ผู้นั้นก็มีทุกข์ ๑ผู้ใดไม่มีสิ่งที่รัก ผู้นั้นก็ไม่มีทุกข์
เรากล่าวว่าผู้นั้นไม่มีความโศก
ปราศจากกิเลสดุจธุลี ไม่มีอุปายาส ฯ
ลำดับนั้นแล
พระผู้มีพระภาคทรงทราบเนื้อความนี้แล้ว
ได้ทรงเปล่งอุทานนี้ในเวลานั้นว่าความโศกก็ดี ความร่ำไรก็ดี ความทุกข์ก็ดี
มากมายหลายอย่างนี้ มีอยู่ในโลก
เพราะอาศัยสัตว์หรือสังขารอันเป็นที่รักเมื่อไม่มีสัตว์หรือสังขารอันเป็นที่รัก
ความโศก ความร่ำไร
และความทุกข์เหล่านี้ย่อมไม่มีเพราะเหตุนั้นแล
ผู้ใดไม่มีสัตว์หรือสังขารอันเป็นที่รักในโลกไหน ๆ
ผู้นั้นเป็นผู้มีความสุข ปราศจากความโศกเพราะเหตุนั้น
ผู้ปรารถนาความไม่โศก อันปราศจากกิเลสดุจธุลี
ไม่พึงทำสัตว์หรือสังขารให้เป็นที่รักในโลกไหน ๆ
( บาลี – ขุ.-ธ.-อุ.-อิติวุ.-สุตฺต. ขุ. ๒๕/๒๒๓-๒๒๖/๑๗๖ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้