การพ้นทุกข์
โดยไม่รู้อริยสัจสี่นั้นเป็นไปไม่ได้
ภิกษุทั้งหลาย !
เปรียบเหมือนผู้ใดผู้หนึ่งจะพึงกล่าวว่าฉันไม่ต้องทำพื้นฐานรากในเบื้องล่างของเรือน
แต่ฉันจักทำตัวเรือนข้างบนได้ ดังนี้
นี่ไม่เป็นฐานะที่จักมีได้ ฉันใดข้อนี้ก็ไม่เป็นฐานะที่จักมีได้ ฉันนั้น คือ
ข้อที่ผู้ใดผู้หนึ่งจะพึงกล่าวว่า
ฉันไม่ต้องรู้จักความจริงอันประเสริฐ คือ
ความจริงเรื่องทุกข์
เรื่องเหตุให้เกิดทุกข์
เรื่องความดับไม่เหลือของทุกข์ และ
เรื่องทางดำเนินให้ถึงความดับไม่เหลือของทุกข์แต่ฉันจักทำ
ความสิ้นสุดแห่งทุกข์ได้โดยถูกต้อง ดังนี้
ภิกษุทั้งหลาย !
และเปรียบเหมือนผู้ใดผู้หนึ่งจะพึงกล่าวว่าฉันต้องทำฐานรากของเรือนตอนล่างเสียก่อน
จึงจักทำตัวเรือนข้างบนได้ดังนี้
นี่เป็นฐานะที่จักมีได้ ฉันใดข้อนี้ก็เป็นฐานะที่จักมีได้ ฉันนั้น คือ
ข้อที่ผู้ใดผู้หนึ่งจะพึงกล่าวว่า
ฉันครั้นรู้ความจริงอันประเสริฐ คือ
ความจริงเรื่องทุกข์
เรื่องเหตุให้เกิดทุกข์
เรื่องความดับไม่เหลือของทุกข์ และ
เรื่องทางดำเนินให้ถึงความดับไม่เหลือของทุกข์นั้นแล้ว จึงจักทำ
ความสิ้นสุดแห่งทุกข์ได้โดยถูกต้อง ดังนี้
ภิกษุทั้งหลาย !
เพราะเหตุนั้นในกรณีนี้พวกเธอพึงทำความเพียร
เพื่อให้รู้ตามเป็นจริงว่า นี้เป็นทุกข์นี้เป็นเหตุให้เกิดทุกข์
นี้เป็นความดับไม่เหลือของทุกข์
และนี้เป็นทางดำเนิน
ให้ถึงความดับไม่เหลือของทุกข์ ดังนี้เถิด
( บาลี – มหาวาร. สํ. ๑๙/๕๖๔-๕๖๕/๑๗๓๕-๑๗๓๖ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้