ทรงเป็นผู้เอ็นดูเกื้อกูล
แก่สรรพสัตว์ทั้งปวง
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !พระผู้มีพระภาคทรงเป็นผู้เอ็นดู
เกื้อกูลแก่สัตว์ทั้งปวง อยู่มิใช่หรือ พระเจ้าข้า ?คามณิ ! ถูกแล้ว
ตถาคตเป็นผู้เอ็นดูเกื้อกูลแก่สัตว์ทั้งปวงอยู่ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !
ถ้าอย่างนั้น ทำไมพระองค์จึงทรงแสดงธรรม
แก่คนบางพวกโดยเอื้อเฟื้อ
และแก่คนบางพวกโดยไม่เอื้อเฟื้อเล่าพระเจ้าข้า ?
…
คามณิ !
ถ้าอย่างนั้น เราขอย้อนถามท่านในข้อนี้
ท่านจงตอบเราตามที่ควรคามณิ !
ท่านจะสำคัญความข้อนี้เป็นไฉน
ในถิ่นแห่งเรานี้
ชาวนาผู้คหบดีคนหนึ่ง มีนาอยู่ ๓ แปลงแปลงหนึ่งเป็นนาชั้นเลิศ
แปลงหนึ่งเป็นนาปานกลาง
แปลงหนึ่งเป็นนาเลว
มีดินเป็นก้อนแข็ง มีรสเค็ม พื้นที่เลว…
คามณิ !
ท่านจะสำคัญความข้อนี้ว่าอย่างไร ?ชาวนาผู้คหบดีนั้น เมื่อประสงค์จะหว่านพืช
เขาจะหว่านในนาแปลงไหนก่อน คือว่าแปลงที่เป็นนาเลิศ นาปานกลาง หรือว่านาเลว
มีดินเป็นก้อนแข็ง มีรสเค็ม พื้นที่เลวเล่า ?…
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !
ชาวนาคหบดีผู้ประสงค์จะหว่านพืชคนนั้นย่อมหว่านในนาเลิศก่อน
แล้วจึงหว่านในนาปานกลางสำหรับนาเลว ซึ่งดินเป็นก้อนแข็ง
มีรสเค็ม พื้นที่เลวนั้น เขาก็หว่านบ้าง ไม่หว่านบ้าง
เพราะเหตุว่า อย่างมากที่สุด ก็หว่านไว้ให้โคกินพระเจ้าข้า !
คามณิ !
นาเลิศนั้นเปรียบเหมือน
ภิกษุ ภิกษุณีของเราเราย่อมแสดงธรรม งดงามในเบื้องต้น
งดงามในท่ามกลาง งดงามในที่สุดประกาศพรหมจรรย์บริสุทธิ์ บริบูรณ์สิ้นเชิง
พร้อมทั้งอรรถะ พร้อมทั้งพยัญชนะ
แก่ภิกษุ ภิกษุณีเหล่านั้น…
ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ?
คามณิ !
เพราะเหตุว่า ภิกษุ ภิกษุณีทั้งหลายเหล่านั้น
มีเราเป็นประทีป มีเราเป็นที่ซ่อนเร้น
มีเราเป็นที่ต้านทาน มีเราเป็นที่พิงอาศัยอยู่
คามณิ !
นาปานกลางนั้นเปรียบเหมือน
อุบาสก อุบาสิกาของเราเราย่อมแสดงธรรม งดงามในเบื้องต้น
งดงามในท่ามกลาง งดงามในที่สุดประกาศพรหมจรรย์บริสุทธิ์ บริบูรณ์สิ้นเชิง
พร้อมทั้งอรรถะ พร้อมทั้งพยัญชนะ
แก่อุบาสก อุบาสิกาทั้งหลายเหล่านั้น…
ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ?
คามณิ !
เพราะเหตุว่า ชนทั้งหลายเหล่านั้น
มีเราเป็นประทีป มีเราเป็นที่ซ่อนเร้น
มีเราเป็นที่ต้านทาน มีเราเป็นที่พิงอาศัยอยู่
คามณิ !
นาเลว มีดินเป็นก้อนแข็ง มีรสเค็ม พื้นที่เลวนั้น
เปรียบเหมือนสมณพราหมณ์
ปริพาชกทั้งหลาย ผู้เป็นเดียรถีย์เหล่าอื่นเราก็ย่อมแสดงธรรม งดงามในเบื้องต้น
งดงามในท่ามกลาง งดงามในที่สุดประกาศพรหมจรรย์บริสุทธิ์ บริบูรณ์สิ้นเชิง
พร้อมทั้งอรรถะ พร้อมทั้งพยัญชนะ
แก่ชนทั้งหลายเหล่านั้น…
ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ?
เพราะเหตุว่า
ถึงแม้ว่าเขาจะเข้าใจธรรม
ที่เราแสดงสักบทเดียว
นั่นก็ยังเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล
และความสุขแก่ชนทั้งหลายเหล่านั้นตลอดกาลนาน
( บาลี – สฬา. สํ. ๑๘/๓๘๗-๓๘๙/๖๐๓-๖๐๕ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้