ทรงเป็นผู้เอ็นดูเกื้อกูล
แก่สรรพสัตว์ทั้งปวง



ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !

พระผู้มีพระภาคทรงเป็นผู้เอ็นดู
เกื้อกูลแก่สัตว์ทั้งปวง 
อยู่มิใช่หรือ พระเจ้าข้า ?

คามณิ ! ถูกแล้ว
ตถาคตเป็นผู้เอ็นดูเกื้อกูลแก่สัตว์ทั้งปวงอยู่

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !
ถ้าอย่างนั้น ทำไมพระองค์จึงทรงแสดงธรรม
แก่คนบางพวกโดยเอื้อเฟื้อ
และแก่คนบางพวกโดยไม่เอื้อเฟื้อเล่า

พระเจ้าข้า ?

คามณิ !
ถ้าอย่างนั้น เราขอย้อนถามท่านในข้อนี้
ท่านจงตอบเราตามที่ควร

คามณิ !
ท่านจะสำคัญความข้อนี้เป็นไฉน
ในถิ่นแห่งเรานี้
ชาวนาผู้คหบดีคนหนึ่ง มีนาอยู่ ๓ แปลง

แปลงหนึ่งเป็นนาชั้นเลิศ
แปลงหนึ่งเป็นนาปานกลาง
แปลงหนึ่งเป็นนาเลว
มีดินเป็นก้อนแข็ง มีรสเค็ม พื้นที่เลว

คามณิ !
ท่านจะสำคัญความข้อนี้ว่าอย่างไร ?

ชาวนาผู้คหบดีนั้น เมื่อประสงค์จะหว่านพืช
เขาจะหว่านในนาแปลงไหนก่อน คือว่า

แปลงที่เป็นนาเลิศ นาปานกลาง หรือว่านาเลว
มีดินเป็นก้อนแข็ง มีรสเค็ม พื้นที่เลวเล่า ?

ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !
ชาวนาคหบดีผู้ประสงค์จะหว่านพืชคนนั้น

ย่อมหว่านในนาเลิศก่อน
แล้วจึงหว่านในนาปานกลาง

สำหรับนาเลว ซึ่งดินเป็นก้อนแข็ง
มีรสเค็ม พื้นที่เลวนั้น เขาก็หว่านบ้าง ไม่หว่านบ้าง
เพราะเหตุว่า อย่างมากที่สุด ก็หว่านไว้ให้โคกิน

พระเจ้าข้า !



คามณิ !
นาเลิศนั้นเปรียบเหมือน
ภิกษุ ภิกษุณีของเรา

เราย่อมแสดงธรรม งดงามในเบื้องต้น
งดงามในท่ามกลาง งดงามในที่สุด

ประกาศพรหมจรรย์บริสุทธิ์ บริบูรณ์สิ้นเชิง
พร้อมทั้งอรรถะ พร้อมทั้งพยัญชนะ
แก่ภิกษุ ภิกษุณีเหล่านั้น

ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ?

คามณิ !
เพราะเหตุว่า ภิกษุ ภิกษุณีทั้งหลายเหล่านั้น
มีเราเป็นประทีป มีเราเป็นที่ซ่อนเร้น
มีเราเป็นที่ต้านทาน มีเราเป็นที่พิงอาศัยอยู่



คามณิ !
นาปานกลางนั้นเปรียบเหมือน
อุบาสก อุบาสิกาของเรา

เราย่อมแสดงธรรม งดงามในเบื้องต้น
งดงามในท่ามกลาง งดงามในที่สุด

ประกาศพรหมจรรย์บริสุทธิ์ บริบูรณ์สิ้นเชิง
พร้อมทั้งอรรถะ พร้อมทั้งพยัญชนะ
แก่อุบาสก อุบาสิกาทั้งหลายเหล่านั้น

ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ?

คามณิ !
เพราะเหตุว่า ชนทั้งหลายเหล่านั้น
มีเราเป็นประทีป มีเราเป็นที่ซ่อนเร้น
มีเราเป็นที่ต้านทาน มีเราเป็นที่พิงอาศัยอยู่



คามณิ !
นาเลว มีดินเป็นก้อนแข็ง มีรสเค็ม พื้นที่เลวนั้น
เปรียบเหมือนสมณพราหมณ์
ปริพาชกทั้งหลาย ผู้เป็นเดียรถีย์เหล่าอื่น

เราก็ย่อมแสดงธรรม งดงามในเบื้องต้น
งดงามในท่ามกลาง งดงามในที่สุด

ประกาศพรหมจรรย์บริสุทธิ์ บริบูรณ์สิ้นเชิง
พร้อมทั้งอรรถะ พร้อมทั้งพยัญชนะ
แก่ชนทั้งหลายเหล่านั้น

ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ?

เพราะเหตุว่า

ถึงแม้ว่าเขาจะเข้าใจธรรม
ที่เราแสดงสักบทเดียว
นั่นก็ยังเป็นไปเพื่อประโยชน์เกื้อกูล
และความสุขแก่ชนทั้งหลายเหล่านั้น

ตลอดกาลนาน


( บาลี – สฬา. สํ. ๑๘/๓๘๗-๓๘๙/๖๐๓-๖๐๕ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้


Create by buddha-quote.com