โรคทางกาย กับ โรคทางใจ
ภิกษุทั้งหลาย !
โรคสองอย่างเหล่านี้มีอยู่
สองอย่างอะไรกันเล่า ?สองอย่างคือ
โรคทางกาย กับ โรคทางใจภิกษุทั้งหลาย !
ย่อมเห็นกันอยู่แล้วว่า
สัตว์ทั้งหลายที่ยืนยันถึงความไม่มีโรคทางกาย
ตลอด ๑ ปีบ้าง, ๒ ปีบ้าง, ๓ ปีบ้าง,
๔ ปีบ้าง, ๕ ปีบ้าง, ๑๐ ปีบ้าง, ๒๐ ปีบ้าง,
๓๐ ปีบ้าง, ๔๐ ปีบ้าง, ๕๐ ปีบ้าง, ๑๐๐ ปีบ้าง
และที่ยืนยันถึงความไม่มีโรคทางกาย
ยิ่งกว่า ๑๐๐ ปีบ้าง ก็พอจะหาได้…
ภิกษุทั้งหลาย !
แต่หมู่สัตว์ที่จะกล้ายืนยันถึงความไม่มีโรคทางใจ
แม้ชั่วเวลาเพียงครู่เดียวเว้นแต่พระขีณาสพแล้ว
นับว่าหาได้แสนยากในโลก
ภิกษุทั้งหลาย !
โรคของบรรพชิตสี่อย่างเหล่านี้
สี่อย่างอะไรกันเล่า ?สี่อย่างคือ
( ๑ )
ภิกษุในกรณีนี้เป็นผู้มักมาก
มีความร้อนใจเพราะความมักมากอยู่เสมอ
ไม่รู้จักพอด้วยผ้านุ่งห่ม อาหาร
ที่อยู่อาศัย และหยูกยาแก้ไข้ตามมีตามได้( ๒ )
ภิกษุนั้นเมื่อเป็นผู้มักมาก
มีความร้อนใจเพราะความมักมากอยู่เสมอ
ไม่รู้จักพอด้วยผ้านุ่งห่ม อาหาร
ที่อยู่อาศัย และหยูกยาแก้ไข้ตามมีตามได้แล้วย่อมตั้งความปรารถนาลามก
เพื่อจะได้รับการคอยเอาอกเอาใจจากคนอื่น
และเพื่อจะได้ลาภสักการะและเสียงเยินยอ( ๓ )
ภิกษุนั้นย่อมวิ่งเต้น ขวนขวาย พยายาม
เพื่อจะได้รับการเอาอกเอาใจจากคนอื่น
และเพื่อจะได้ลาภสักการะและเสียงเยินยอ( ๔ )
ภิกษุนั้นย่อมคิดวางแผนการเข้าสู่สกุล
ย่อมคิดวางแผนการนั่งในสกุล
ย่อมคิดวางแผนการกล่าวธรรมในสกุล
ย่อมคิดวางแผนการทนกลั้นอุจจาระปัสสาวะ
คลุกคลีอยู่ในสกุล…
ภิกษุทั้งหลาย !
โรคของบรรพชิตสี่อย่างเหล่านี้แล
ภิกษุทั้งหลาย !
เพราะเหตุนั้นในเรื่องนี้
พวกเธอทั้งหลายพึงสำเหนียกใจว่าเราทั้งหลายจักไม่เป็นผู้มักมาก
จักไม่เป็นผู้ร้อนใจเพราะความมักมาก
แต่เป็นผู้รู้จักพอด้วยผ้านุ่งห่ม อาหาร
ที่อยู่อาศัย และหยูกยาแก้ไข้ตามมีตามได้จักไม่ตั้งความปรารถนาลามก
เพื่อให้ได้รับการคอยเอาอกเอาใจจากคนอื่น
และเพื่อให้ได้ลาภสักการะและเสียงเยินยอจักไม่วิ่งเต้น ขวนขวาย พยายาม
เพื่อให้ได้รับการคอยเอาอกเอาใจจากคนอื่น
และเพื่อให้ได้ลาภสักการะและเสียงเยินยอจักเป็นผู้อดทนต่อหนาว ร้อน หิว ระหาย
ต่อสัมผัสแห่งเหลือบ ยุง ลม แดด
และสัตว์เสือกคลานทั้งหลาย
ต่อถ้อยคำหยาบคายร้ายแรงต่าง ๆเป็นผู้อดทนต่อเวทนาที่เกิดในกายอันเป็นทุกข์
กล้าแข็ง เผ็ดร้อน ขมขื่นไม่เจริญใจ
ถึงขนาดจะคร่าเอาชีวิตเสียได้ ดังนี้…
ภิกษุทั้งหลาย !
พวกเธอทั้งหลาย
พึงสำเหนียกใจไว้อย่างนี้แล
( บาลี – จตุกฺก. อํ. ๒๑/๑๙๑-๑๙๓/๑๕๗ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้