บุรุษอาชาไนยผู้เจริญสี่จำพวก
ภิกษุทั้งหลาย !
ม้าอาชาไนยตัวเจริญสี่จำพวกนี้ มีปรากฏอยู่ในโลกสี่จำพวกเป็นไฉน คือ
…
ม้าอาชาไนยตัวเจริญบางตัวในโลกนี้
พอเห็นเงาปะฏักเข้า
ก็ย่อมสลดถึงความสังเวชว่าวันนี้นายสารถีผู้ฝึกม้า จักให้เราทำเหตุอะไรหนอ
เราจักตอบแทนแก่เขาอย่างไรภิกษุทั้งหลาย !
ม้าอาชาไนยตัวเจริญบางตัวในโลกนี้
แม้เห็นปานนี้ก็มี นี้เป็นม้าอาชาไนยตัวเจริญที่หนึ่งมีปรากฏอยู่ในโลก
อีกประการหนึ่ง
ม้าอาชาไนยตัวเจริญบางตัวในโลกนี้
เห็นเงาปะฏักแล้วย่อมไม่สลด
ไม่ถึงความสังเวชเลยทีเดียวแต่เมื่อถูกแทงด้วยปะฏักที่ขุมขน
จึงสลดถึงความสังเวชว่าวันนี้นายสารถีผู้ฝึกม้า จักให้เราทำเหตุอะไรหนอ
เราจักตอบแทนแก่เขาอย่างไรภิกษุทั้งหลาย !
ม้าอาชาไนยตัวเจริญบางตัวในโลกนี้
แม้เห็นปานนี้ก็มี นี้เป็นม้าอาชาไนยตัวเจริญที่สองมีปรากฏอยู่ในโลก
อีกประการหนึ่ง
ม้าอาชาไนยตัวเจริญบางตัวในโลกนี้
เห็นเงาปะฏักแล้วย่อมไม่สลด ไม่ถึงความสังเวชแม้ถูกแทงด้วยปะฏักที่ขุมขน
ก็ไม่สลด ไม่ถึงความสังเวชแต่เมื่อถูกแทงด้วยปะฏักถึงผิวหนัง
จึงสลดถึงความสังเวชว่าวันนี้นายสารถีผู้ฝึกม้า จักให้เราทำเหตุอะไรหนอ
เราจักตอบแทนแก่เขาอย่างไรภิกษุทั้งหลาย !
ม้าอาชาไนยตัวเจริญบางตัวในโลกนี้
แม้เห็นปานนี้ก็มี นี้เป็นม้าอาชาไนยตัวเจริญที่สามมีปรากฏอยู่ในโลก
อีกประการหนึ่ง
ม้าอาชาไนยตัวเจริญบางตัวในโลกนี้
เห็นเงาปะฏักก็ไม่สลด ไม่ถึงความสังเวชแม้ถูกแทงด้วยปะฏักที่ขุมขน
ก็ไม่สลด ไม่ถึงความสังเวชแม้ถูกแทงด้วยปะฏักถึงผิวหนัง
ก็ไม่สลด ไม่ถึงความสังเวชแต่เมื่อถูกแทงด้วยปะฏักถึงกระดูก
จึงสังเวชถึงความสลดว่าวันนี้นายสารถีผู้ฝึกม้า จักให้เราทำเหตุอะไรหนอ
เราจักตอบแทนแก่เขาอย่างไรภิกษุทั้งหลาย !
ม้าอาชาไนยตัวเจริญบางตัวในโลกนี้
แม้เห็นปานนี้ก็มี นี้เป็นม้าอาชาไนยตัวเจริญที่สี่มีปรากฏอยู่ในโลก
…
ภิกษุทั้งหลาย !
ม้าอาชาไนยตัวเจริญสี่จำพวกนี้แลมีปรากฏอยู่ในโลก
ภิกษุทั้งหลาย !
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญสี่จำพวก
มีปรากฏอยู่ในโลก ฉันนั้นเหมือนกันสี่จำพวกเป็นไฉน คือ
…
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญบางคนในโลกนี้
ได้ฟังว่าในบ้านหรือในนิคมโน้น
มีหญิงหรือชายถึงความทุกข์ หรือทำกาลกิริยา
เขาย่อมสลดถึงความสังเวชเพราะเหตุนั้นเป็นผู้สลดแล้ว
เริ่มตั้งความเพียรไว้โดยแยบคาย มีใจเด็ดเดี่ยว
ย่อมกระทำให้แจ้งซึ่งปรมสัจจะด้วยนามกาย
และเห็นแจ้งแทงตลอดด้วยปัญญาม้าอาชาไนยตัวเจริญ พอเห็นเงาปะฏัก
ย่อมสลดถึงความสังเวช แม้ฉันใด
เรากล่าวบุรุษอาชาไนยผู้เจริญนี้ เปรียบฉันนั้นภิกษุทั้งหลาย !
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญบางคนในโลกนี้
แม้เห็นปานนี้ก็มี นี้เป็นบุรุษอาชาไนยผู้เจริญที่หนึ่งมีปรากฏอยู่ในโลก
อีกประการหนึ่ง
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญบางคนในโลกนี้
ไม่ได้ฟังว่าในบ้านหรือในนิคมโน้น
มีหญิงหรือชายถึงความทุกข์ หรือทำกาลกิริยาแต่เขาเห็นหญิงหรือชาย
ผู้ถึงความทุกข์ หรือทำกาลกิริยาเอง
เขาจึงสลดถึงความสังเวชเพราะเหตุนั้นเป็นผู้สลดแล้ว
เริ่มตั้งความเพียรไว้โดยแยบคาย มีใจเด็ดเดี่ยว
ย่อมกระทำให้แจ้งซึ่งปรมสัจจะด้วยนามกาย
และเห็นแจ้งแทงตลอดด้วยปัญญาม้าอาชาไนยตัวเจริญ ถูกแทงด้วยปะฏักที่ขุมขน
ย่อมสลดถึงความสังเวช แม้ฉันใด
เรากล่าวบุรุษอาชาไนยผู้เจริญนี้ เปรียบฉันนั้นภิกษุทั้งหลาย !
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญบางคนในโลกนี้
แม้เห็นปานนี้ก็มี นี้เป็นบุรุษอาชาไนยผู้เจริญที่สองมีปรากฏอยู่ในโลก
อีกประการหนึ่ง
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญบางคนในโลกนี้
ไม่ได้ฟังว่าในบ้านหรือในนิคมโน้น
มีหญิงหรือชายถึงความทุกข์ หรือทำกาลกิริยาและไม่ได้เห็นหญิงหรือชาย
ผู้ถึงความทุกข์ หรือทำกาลกิริยาเองแต่ญาติหรือสายโลหิตของเขา
ถึงความทุกข์ หรือทำกาลกิริยา
เขาจึงสลดถึงความสังเวชเพราะเหตุนั้นเป็นผู้สลดแล้ว
เริ่มตั้งความเพียรไว้โดยแยบคาย มีใจเด็ดเดี่ยว
ย่อมกระทำให้แจ้งซึ่งปรมสัจจะด้วยนามกาย
และเห็นแจ้งแทงตลอดด้วยปัญญาม้าอาชาไนยตัวเจริญ ถูกแทงด้วยปะฏักถึงผิวหนัง
จึงสลดถึงความสังเวช แม้ฉันใด
เรากล่าวบุรุษอาชาไนยผู้เจริญนี้ เปรียบฉันนั้นภิกษุทั้งหลาย !
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญบางคนในโลกนี้
แม้เห็นปานนี้ก็มี นี้เป็นบุรุษอาชาไนยผู้เจริญที่สามมีปรากฏอยู่ในโลก
อีกประการหนึ่ง
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญบางคนในโลกนี้
ไม่ได้ฟังว่าในบ้านหรือในนิคมโน้น
มีหญิงหรือชายถึงความทุกข์ หรือทำกาลกิริยาและไม่ได้เห็นหญิงหรือชาย
ผู้ถึงความทุกข์ หรือทำกาลกิริยาเองทั้งญาติหรือสายโลหิตของเขา
ก็ไม่ถึงทุกข์ หรือทำกาลกิริยาแต่เขาเองทีเดียว อันทุกขเวทนา
เป็นไปทางสรีระกล้าแข็งเผ็ดร้อน
ไม่น่ายินดี ไม่น่าพอใจ
แทบจะนำชีวิตไปเสียถูกต้องแล้ว
เขาจึงสลดถึงความสังเวชเพราะเหตุนั้นเป็นผู้สลดแล้ว
เริ่มตั้งความเพียรไว้โดยแยบคาย มีใจเด็ดเดี่ยว
ย่อมกระทำให้แจ้งซึ่งปรมสัจจะด้วยนามกาย
และเห็นแจ้งแทงตลอดด้วยปัญญาม้าอาชาไนยตัวเจริญ ถูกแทงด้วยปะฏักถึงกระดูก
จึงสลดถึงความสังเวช แม้ฉันใด
เรากล่าวบุรุษอาชาไนยผู้เจริญนี้ เปรียบฉันนั้นภิกษุทั้งหลาย !
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญบางคนในโลกนี้
แม้เห็นปานนี้ก็มี นี้เป็นบุรุษอาชาไนยผู้เจริญที่สี่มีปรากฏอยู่ในโลก
…
ภิกษุทั้งหลาย !
บุรุษอาชาไนยผู้เจริญสี่จำพวกนี้แลมีปรากฏอยู่ในโลก
( บาลี – จตุกฺก. อํ. ๒๑/๑๕๓-๑๕๖/๑๑๓ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้