ปัจจัยแห่งการเกิดขึ้นของวิญญาณ



อานนท์ !
ก็คำนี้ว่า

เพราะวิญญาณเป็นปัจจัย
จึงมีนามรูป

เรากล่าวอธิบายดังต่อไปนี้

อานนท์ !
เธอพึงทราบความข้อนี้โดยปริยาย
แม้นี้ เหมือนที่เราได้กล่าวไว้ว่า

เพราะวิญญาณเป็นปัจจัย
จึงมีนามรูป

อานนท์ !
ก็วิญญาณจักไม่หยั่งลงในท้องแห่งมารดา
นามรูปจะก่อขึ้นในท้องแห่งมารดาได้บ้างไหม ?

ไม่ได้เลย พระเจ้าข้า !

อานนท์ !
ก็ถ้าวิญญาณหยั่งลงในท้องแห่งมารดาแล้ว
จักสลายลงเสีย
นามรูปจักบังเกิดเพื่อความเป็นอย่างนี้
ได้บ้างไหม ?

ไม่ได้เลย พระเจ้าข้า !

อานนท์ !
ก็ถ้าวิญญาณของกุมารก็ดี
ของกุมารีก็ดี
ผู้ยังเยาว์วัยอยู่
จักขาดความสืบต่อนามรูป
จักถึงความเจริญงอกงามไพบูลย์ ได้บ้างไหม ?

ไม่ได้เลย พระเจ้าข้า !

อานนท์ !
เพราะเหตุนั้นในเรื่องนี้

นั่นแหละคือเหตุ
นั่นแหละคือนิทาน
นั่นแหละคือสมุทัย

นั่นแหละคือปัจจัยแห่งนามรูป
ก็คือ วิญญาณนั่นเอง



อานนท์ !
ก็คำนี้ว่า

เพราะนามรูปเป็นปัจจัย
จึงมีวิญญาณ

เรากล่าวอธิบายดังต่อไปนี้

อานนท์ !
เธอพึงทราบความข้อนี้โดยปริยาย
แม้นี้ เหมือนที่เราได้กล่าวไว้ว่า

เพราะนามรูปเป็นปัจจัย
จึงมีวิญญาณ

อานนท์ !
ก็ถ้าวิญญาณจักไม่ได้อาศัยในนามรูปแล้ว
ความเกิดขึ้นแห่งชาติ ชรามรณะ และกองทุกข์
พึงปรากฏต่อไปได้บ้างไหม ?

ไม่ได้เลย พระเจ้าข้า !

อานนท์ !
เพราะเหตุนั้นในเรื่องนี้

นั่นแหละคือเหตุ
นั่นแหละคือนิทาน
นั่นแหละคือสมุทัย

นั่นแหละคือปัจจัยแห่งวิญญาณ
ก็คือ นามรูปนั่นเอง



อานนท์ !

ด้วยเหตุเพียงเท่านี้
สัตว์โลกจึงเกิดบ้าง จึงแก่บ้าง
จึงตายบ้าง จึงจุติบ้าง จึงอุบัติบ้าง

ทางแห่งการเรียก
ก็มีเพียงเท่านี้

ทางแห่งการพูดจา
ก็มีเพียงเท่านี้

ทางแห่งการบัญญัติ
ก็มีเพียงเท่านี้

เรื่องที่ต้องกำหนดรู้ด้วยปัญญา
ก็มีเพียงเท่านี้

ความเวียนว่ายในวัฏฏะ
ก็มีเพียงเท่านี้

นามรูปพร้อมทั้งวิญญาณตั้งอยู่
เพื่อการบัญญัติซึ่งความเป็นอย่างนี้


( บาลี – มหา. ที. ๑๐/๗๒-๗๕/๖๐ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้


Create by buddha-quote.com