ขันธ์ห้า และอุปาทานขันธ์ห้า
ภิกษุทั้งหลาย !
เราจักแสดงขันธ์ห้า
และอุปาทานขันธ์ห้าเธอทั้งหลายจงฟัง
ภิกษุทั้งหลาย !
ก็ขันธ์ห้าเป็นอย่างไร ?…
ภิกษุทั้งหลาย !
รูปอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตามนี้เรียกว่า รูปขันธ์
ภิกษุทั้งหลาย !เวทนาอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตามนี้เรียกว่า เวทนาขันธ์
ภิกษุทั้งหลาย !สัญญาอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตามนี้เรียกว่า สัญญาขันธ์
ภิกษุทั้งหลาย !สังขารอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตามนี้เรียกว่า สังขารขันธ์
ภิกษุทั้งหลาย !วิญญาณอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตามนี้เรียกว่า วิญญาณขันธ์
…
ภิกษุทั้งหลาย !
เหล่านี้เรียกว่า ขันธ์ห้า
ภิกษุทั้งหลาย !
ก็อุปาทานขันธ์ห้าเป็นอย่างไร ?…
ภิกษุทั้งหลาย !
รูปอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม
อันเป็นไปกับด้วยอาสวะ เป็นปัจจัยแก่อุปาทานนี้เรียกว่า
อุปาทานขันธ์ คือรูป
ภิกษุทั้งหลาย !เวทนาอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม
อันเป็นไปกับด้วยอาสวะ เป็นปัจจัยแก่อุปาทานนี้เรียกว่า
อุปาทานขันธ์ คือเวทนา
ภิกษุทั้งหลาย !สัญญาอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม
อันเป็นไปกับด้วยอาสวะ เป็นปัจจัยแก่อุปาทานนี้เรียกว่า
อุปาทานขันธ์ คือสัญญา
ภิกษุทั้งหลาย !สังขารอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม
อันเป็นไปกับด้วยอาสวะ เป็นปัจจัยแก่อุปาทานนี้เรียกว่า
อุปาทานขันธ์ คือสังขาร
ภิกษุทั้งหลาย !วิญญาณอย่างใดอย่างหนึ่ง
ทั้งที่เป็นอดีต
อนาคตหรือปัจจุบันก็ตาม
เป็นภายในหรือภายนอกก็ตาม
หยาบหรือละเอียดก็ตาม
เลวหรือประณีตก็ตาม
อยู่ในที่ไกลหรือใกล้ก็ตาม
อันเป็นไปกับด้วยอาสวะ เป็นปัจจัยแก่อุปาทานนี้เรียกว่า
อุปาทานขันธ์ คือวิญญาณ…
ภิกษุทั้งหลาย !
เหล่านี้เรียกว่า อุปาทานขันธ์ห้า
( บาลี – ขนฺธ. สํ. ๑๗/๕๘-๖๐/๙๕-๙๖ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้