เคราะห์ร้ายอันใหญ่หลวงของคนพาล
ภิกษุทั้งหลาย !
เปรียบเหมือน
บุรุษทิ้งแอกที่มีรูเดียวลงไปในมหาสมุทร
แอกนั้นถูกลมตะวันออก พัดไปทางทิศตะวันตก
ถูกลมตะวันตก พัดไปทางทิศตะวันออก
ถูกลมเหนือ พัดไปทางทิศใต้
ถูกลมใต้ พัดไปทางทิศเหนือมีเต่าตาบอดอยู่ในมหาสมุทรนั้น
ล่วงไปร้อยปีจึงจะผุดขึ้นครั้งหนึ่ง…
ภิกษุทั้งหลาย !
พวกเธอจะสําคัญความข้อนั้นเป็นอย่างไรเล่า ?เต่าตาบอดตัวนั้นจะพึงเอาคอ
สวมเข้าที่แอกซึ่งมีรูเดียวโน้นได้บ้างไหมหนอ ?ข้อนั้นเป็นไปไม่ได้เลย พระเจ้าข้า !
ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ !
ถ้าจะเป็นไปได้บ้างในบางครั้งบางคราว
ก็โดยล่วงระยะกาลนานแน่นอนภิกษุทั้งหลาย !
เต่าตาบอดตัวนั้นจะพึงเอาคอ
สวมเข้าที่แอกซึ่งมีรูเดียวโน้นได้
ยังจะเร็วกว่าความเป็นมนุษย์
ที่คนพาลผู้ไปสู่วินิบาตคราวหนึ่งแล้ว
จะพึงได้ยังยากกว่านี้นั่นเพราะเหตุไร ?
ภิกษุทั้งหลาย !
เพราะในตัวคนพาลนี้
ไม่มีการประพฤติธรรม ไม่มีความประพฤติสงบ
ไม่มีการทํากุศล ไม่มีการทําบุญ
มีแต่การกินกันเอง การเบียดเบียนผู้อ่อนแอ
ภิกษุทั้งหลาย !
คนพาลนั้นนั่นแล
ถ้าจะมาสู่ความเป็นมนุษย์ในบางครั้งบางคราว
ไม่ว่ากาลไหน ๆ โดยล่วงระยะกาลนาน
ก็ย่อมเกิดในสกุลต่ำคือ สกุลคนจัณฑาล หรือสกุลคนจักสาน
หรือสกุลช่างรถ หรือสกุลคนเทขยะ
เห็นปานนั้นในบั้นปลายอันเป็นสกุลคนจน
มีข้าวน้ำและอาหารน้อย มีชีวิตเป็นไปลําบากซึ่งเป็นสกุลที่จะได้ของกิน
และเครื่องนุ่งห่มโดยฝืดเคือง
และเขาจะมีผิวพรรณทรามน่าเกลียดชัง
ร่างม่อต้อ มีโรคมาก
เป็นคนตาบอดบ้าง เป็นคนง่อยบ้าง
เป็นคนกระจอกบ้าง เป็นคนเปลี้ยบ้าง
ไม่ได้ข้าว น้ำ ผ้า ยาน ดอกไม้
ของหอมเครื่องลูบไล้ ที่นอน ที่อยู่อาศัย
และเครื่องตามประทีปเขาจะประพฤติกายทุจริต
วจีทุจริต มโนทุจริต ครั้นแล้วเมื่อตายไป
จะเข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก…
ภิกษุทั้งหลาย !
เหมือนนักเลงการพนัน
เพราะเคราะห์ร้ายประการแรกเท่านั้น
จึงต้องเสียลูกบ้าง เสียเมียบ้าง
เสียสมบัติทุกอย่างบ้าง
ยิ่งขึ้นไปอีกต้องถึงถูกจองจําเคราะห์ร้ายของนักเลงการพนัน
ที่ต้องเสียไปดังนั้นเพียงเล็กน้อยที่แท้แล
เคราะห์ร้ายอันใหญ่หลวงกว่านั้น คือ
เคราะห์ที่คนพาลนั้นประพฤติกายทุจริต
วจีทุจริต มโนทุจริต แล้วตายไป
เข้าถึงอบาย ทุคติ วินิบาต นรก นั่นเอง
( บาลี – อุปริ. ม. ๑๔/๓๑๙-๓๒๑/๔๘๑-๔๘๓ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้