สิ่งที่ใคร ๆ ในโลกไม่ได้ตามปราถนา
ภิกษุทั้งหลาย !
ฐานะห้าประการเหล่านี้
อันสมณะ พราหมณ์ เทวดา มาร พรหม
หรือใคร ๆ ในโลก ไม่พึงได้ตามปรารถนาห้าประการเป็นอย่างไร คือ
สมณะ พราหมณ์ เทวดา มาร พรหม
หรือใคร ๆ ในโลก
ไม่อาจได้ตามปรารถนาว่า( ๑ )
สิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดา
อย่าแก่เลย( ๒ )
สิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา
อย่าเจ็บไข้เลย( ๓ )
สิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดา
อย่าตายเลย( ๔ )
สิ่งที่มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา
อย่าสิ้นไปเลย( ๕ )
สิ่งที่มีความวินาศเป็นธรรมดา
อย่าวินาศเลย
ภิกษุทั้งหลาย !
สิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดา
ก็ย่อมแก่สำหรับปุถุชนผู้มิได้สดับเมื่อสิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดา แก่แล้ว
เขาก็ไม่พิจารณาเห็นโดยประจักษ์ว่าไม่ใช่สิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดา
จะแก่สำหรับเราผู้เดียวเท่านั้นโดยที่แท้แล้ว สิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดา
ย่อมแก่สำหรับสัตว์ทั้งหลายทั้งปวง
ที่มีการมา การไป การจุติ การอุบัติก็เมื่อสิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดา แก่แล้ว
เราจะมามัวเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
ทุบอกร่ำไห้ ถึงความหลงใหล แม้อาหารก็ไม่ย่อย
กายก็เศร้าหมอง การงานก็หยุดชงัก
พวกอมิตรก็ดีใจ มิตรสหายก็เศร้าใจ ดังนี้…
ปุถุชนนั้น
เมื่อสิ่งที่มีความแก่เป็นธรรมดา แก่แล้ว
ย่อมเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
เป็นผู้ทุบอกร่ำไห้ ย่อมถึงความหลงใหลภิกษุทั้งหลาย !
เรากล่าวว่าปุถุชนผู้มิได้สดับนี้
ถูกลูกศรแห่งความโศก อันมีพิษเสียบแทงแล้วทำตนเองให้เดือดร้อนอยู่
ภิกษุทั้งหลาย !
สิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา
ก็ย่อมเจ็บไข้สำหรับปุถุชนผู้มิได้สดับเมื่อสิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา เจ็บไข้แล้ว
เขาก็ไม่พิจารณาเห็นโดยประจักษ์ว่าไม่ใช่สิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา
จะเจ็บไข้สำหรับเราผู้เดียวเท่านั้นโดยที่แท้แล้ว สิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา
ย่อมเจ็บไข้สำหรับสัตว์ทั้งหลายทั้งปวง
ที่มีการมา การไป การจุติ การอุบัติก็เมื่อสิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา เจ็บไข้แล้ว
เราจะมามัวเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
ทุบอกร่ำไห้ ถึงความหลงใหล แม้อาหารก็ไม่ย่อย
กายก็เศร้าหมอง การงานก็หยุดชงัก
พวกอมิตรก็ดีใจ มิตรสหายก็เศร้าใจ ดังนี้…
ปุถุชนนั้น
เมื่อสิ่งที่มีความเจ็บไข้เป็นธรรมดา เจ็บไข้แล้ว
ย่อมเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
เป็นผู้ทุบอกร่ำไห้ ย่อมถึงความหลงใหลภิกษุทั้งหลาย !
เรากล่าวว่ปุถุชนผู้มิได้สดับนี้
ถูกลูกศรแห่งความโศก อันมีพิษเสียบแทงแล้วทำตนเองให้เดือดร้อนอยู่
ภิกษุทั้งหลาย !
สิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดา
ก็ย่อมตายสำหรับปุถุชนผู้มิได้สดับเมื่อสิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดา ตายแล้ว
เขาก็ไม่พิจารณาเห็นโดยประจักษ์ว่าไม่ใช่สิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดา
จะตายสำหรับเราผู้เดียวเท่านั้นโดยที่แท้แล้ว สิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดา
ย่อมตายสำหรับสัตว์ทั้งหลายทั้งปวง
ที่มีการมา การไป การจุติ การอุบัติก็เมื่อสิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดา ตายแล้ว
เราจะมามัวเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
ทุบอกร่ำไห้ ถึงความหลงใหล แม้อาหารก็ไม่ย่อย
กายก็เศร้าหมอง การงานก็หยุดชงัก
พวกอมิตรก็ดีใจ มิตรสหายก็เศร้าใจ ดังนี้…
ปุถุชนนั้น
เมื่อสิ่งที่มีความตายเป็นธรรมดาตายแล้ว
ย่อมเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
เป็นผู้ทุบอกร่ำไห้ ย่อมถึงความหลงใหลภิกษุทั้งหลาย !
เรากล่าวว่าปุถุชนผู้มิได้สดับนี้
ถูกลูกศรแห่งความโศก อันมีพิษเสียบแทงแล้วทำตนเองให้เดือดร้อนอยู่
ภิกษุทั้งหลาย !
สิ่งที่มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา
ก็ย่อมสิ้นไปสำหรับปุถุชนผู้มิได้สดับเมื่อสิ่งที่มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา สิ้นไปแล้ว
เขาก็ไม่พิจารณาเห็นโดยประจักษ์ว่าไม่ใช่สิ่งที่มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา
จะสิ้นไปสำหรับเราผู้เดียวเท่านั้นโดยที่แท้แล้ว สิ่งที่มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา
ย่อมสิ้นไปสำหรับสัตว์ทั้งหลายทั้งปวง
ที่มีการมา การไป การจุติ การอุบัติก็เมื่อสิ่งที่มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา สิ้นไปแล้ว
เราจะมามัวเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
ทุบอกร่ำไห้ ถึงความหลงใหล แม้อาหารก็ไม่ย่อย
กายก็เศร้าหมอง การงานก็หยุดชงัก
พวกอมิตรก็ดีใจ มิตรสหายก็เศร้าใจ ดังนี้…
ปุถุชนนั้น
เมื่อสิ่งที่มีความสิ้นไปเป็นธรรมดา สิ้นไปแล้ว
ย่อมเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
เป็นผู้ทุบอกร่ำไห้ ย่อมถึงความหลงใหลภิกษุทั้งหลาย !
เรากล่าวว่าปุถุชนผู้มิได้สดับนี้
ถูกลูกศรแห่งความโศก อันมีพิษเสียบแทงแล้วทำตนเองให้เดือดร้อนอยู่
ภิกษุทั้งหลาย !
สิ่งที่มีความวินาศเป็นธรรมดา
ก็ย่อมวินาศสำหรับปุถุชนผู้มิได้สดับเมื่อสิ่งที่มีความวินาศเป็นธรรมดา วินาศแล้ว
เขาก็ไม่พิจารณาเห็นโดยประจักษ์ว่าไม่ใช่สิ่งที่มีความวินาศเป็นธรรมดา
จะวินาศสำหรับเราผู้เดียวเท่านั้นโดยที่แท้แล้ว สิ่งที่มีความวินาศเป็นธรรมดา
ย่อมวินาศสำหรับสัตว์ทั้งหลายทั้งปวง
ที่มีการมา การไป การจุติ การอุบัติก็เมื่อสิ่งที่มีความวินาศเป็นธรรมดา วินาศแล้ว
เราจะมามัวเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
ทุบอกร่ำไห้ ถึงความหลงใหล แม้อาหารก็ไม่ย่อย
กายก็เศร้าหมอง การงานก็หยุดชงัก
พวกอมิตรก็ดีใจ มิตรสหายก็เศร้าใจ ดังนี้…
ปุถุชนนั้น
เมื่อสิ่งที่มีความวินาศเป็นธรรมดาวินาศแล้ว
ย่อมเศร้าโศก กระวนกระวาย ร่ำไรรำพัน
เป็นผู้ทุบอกร่ำไห้ ย่อมถึงความหลงใหลภิกษุทั้งหลาย !
เรากล่าวว่าปุถุชนผู้มิได้สดับนี้
ถูกลูกศรแห่งความโศก อันมีพิษเสียบแทงแล้วทำตนเองให้เดือดร้อนอยู่
( บาลี – ปญฺจก.-ฉกฺก. อํ. ๒๒/๕๙-๖๓/๔๘ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้