การทำความเพียรแข่งกับอนาคตภัย
ภิกษุทั้งหลาย !
ภัยในอนาคตเหล่านี้ มีอยู่ห้าประการซึ่งภิกษุผู้มองเห็นอยู่
ควรแท้ที่จะเป็นผู้ไม่ประมาท มีความเพียรเผากิเลส
มีตนส่งไปแล้วในการทำเช่นนั้นอยู่ตลอดไปเพื่อถึง สิ่งที่ยังไม่ถึง
เพื่อบรรลุ สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วภัยในอนาคตห้าประการนั้น
คืออะไรบ้างเล่า ?ห้าประการ คือ
…
ภิกษุในกรณีนี้ พิจารณาเห็นชัดแจ้งว่า
บัดนี้เรายังหนุ่ม ยังเยาว์วัย ยังรุ่นคะนอง
มีผมยังดำสนิท ตั้งอยู่ในวัยกำลังเจริญ คือ ปฐมวัยแต่จะมีสักคราวหนึ่ง
ที่ความแก่จะมาถึงร่างกายนี้ก็คนแก่ถูกความชราครอบงำแล้ว
จะมนสิการถึงคำสอนของท่านผู้รู้ทั้งหลายนั้น
ไม่ทำได้สะดวกเลยและจะเสพเสนาสนะอันเงียบสงัด
ซึ่งเป็นป่าชัฏ ก็ไม่ทำได้ง่าย ๆ เลย…
ก่อนแต่สิ่งอันไม่เป็นที่ต้องการ
ไม่น่าใคร่ ไม่น่าชอบใจ นั้นจะมาถึงเราเราจะรีบทำความเพียร
เพื่อถึง สิ่งที่ยังไม่ถึง
เพื่อบรรลุ สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ทำให้ผู้ถึงแล้ว
แม้จะแก่เฒ่าก็จักอยู่เป็นผาสุก ดังนี้
ภิกษุทั้งหลาย !
ข้ออื่นยังมีอีกภิกษุพิจารณาเห็นชัดแจ้งว่า
บัดนี้เรามีอาพาธน้อย มีโรคน้อย
มีไฟธาตุให้ความอบอุ่นสม่ำเสมอ
ไม่เย็นนัก ไม่ร้อนนัก พอปานกลาง
ควรแก่การทำความเพียรแต่จะมีสักคราวหนึ่ง
ที่ความเจ็บไข้จะมาถึงร่างกายนี้ก็คนที่เจ็บไข้ถูกพยาธิครอบงำแล้ว
จะมนสิการถึงคำสอนของท่านผู้รู้ทั้งหลายนั้น
ไม่ทำได้สะดวกเลยและจะเสพเสนาสนะอันเงียบสงัด
ซึ่งเป็นป่าชัฏ ก็ไม่ทำได้ง่าย ๆ เลย…
ก่อนแต่สิ่งอันไม่เป็นที่ต้องการ
ไม่น่าใคร่ ไม่น่าชอบใจ นั้นจะมาถึงเราเราจะรีบทำความเพียร
เพื่อถึง สิ่งที่ยังไม่ถึง
เพื่อบรรลุ สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ทำให้ผู้ถึงแล้ว
แม้จะเจ็บไข้ก็จักอยู่เป็นผาสุก ดังนี้
ภิกษุทั้งหลาย !
ข้ออื่นยังมีอีกภิกษุพิจารณาเห็นชัดแจ้งว่า
บัดนี้ข้าวกล้างามดี บิณฑะหาได้ง่าย
เป็นการสะดวกที่จะยังชีวิตให้เป็นไป
ด้วยความพยายามแสวงหาบิณฑบาตแต่จะมีสักคราวหนึ่งที่ภิกษาหายาก
ข้าวกล้าเสียหาย บิณฑะหาได้ยากไม่เป็นการสะดวกที่จะยังชีวิตให้เป็นไป
ด้วยความพยายามแสวงหาบิณฑบาต
เมื่อภิกษาหายาก ที่ใดภิกษาหาง่าย
คนทั้งหลายก็อพยพกันไปที่นั้นเมื่อเป็นเช่นนั้น
ความอยู่คลุกคลีปะปนกันในหมู่คน ก็จะมีขึ้น
เมื่อมีการคลุกคลีปะปนกันในหมู่คน
จะมนสิการถึงคำสอนของท่านผู้รู้ทั้งหลายนั้น
ไม่ทำได้สะดวกเลยและจะเสพเสนาสนะอันเงียบสงัด
ซึ่งเป็นป่าชัฏ ก็ไม่ทำได้ง่าย ๆ เลย…
ก่อนแต่สิ่งอันไม่เป็นที่ต้องการ
ไม่น่าใคร่ ไม่น่าชอบใจ นั้นจะมาถึงเราเราจะรีบทำความเพียร
เพื่อถึง สิ่งที่ยังไม่ถึง
เพื่อบรรลุ สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ทำให้ผู้ถึงแล้ว
จักอยู่เป็นผาสุก แม้ในคราวที่เกิดทุพภิกขภัย ดังนี้
ภิกษุทั้งหลาย !
ข้ออื่นยังมีอีกภิกษุพิจารณาเห็นชัดแจ้งว่า
บัดนี้ คนทั้งหลายสมัครสมาน
ชื่นบานต่อกัน ไม่วิวาทกัน
เข้ากันได้ดุจดั่งนมผสมกับน้ำ
มองแลกันด้วยสายตาแห่งคนที่รักใคร่กัน เป็นอยู่แต่จะมีสักคราวหนึ่ง
ที่ภัย คือ โจรป่ากำเริบชาวชนบทผู้ขึ้นอยู่ในอาณาจักร
แตกกระจัดกระจายแยกย้ายกันไป
เมื่อมีภัยเช่นนี้ ที่ใดปลอดภัย
คนทั้งหลายก็อพยพกันไปที่นั้นเมื่อเป็นเช่นนั้น
ความอยู่คลุกคลีปะปนกันในหมู่คน ก็จะมีขึ้น
เมื่อมีการอยู่คลุกคลีปะปนกันในหมู่คน
จะมนสิการถึงคำสอนของท่านผู้รู้ทั้งหลายนั้น
ไม่ทำได้สะดวกเลยและจะเสพเสนาสนะอันเงียบสงัด
ซึ่งเป็นป่าชัฏ ก็ไม่ทำได้ง่าย ๆ เลย…
ก่อนแต่สิ่งอันไม่เป็นที่ต้องการ
ไม่น่าใคร่ ไม่น่าชอบใจ นั้นจะมาถึงเราเราจะรีบทำความเพียร
เพื่อถึง สิ่งที่ยังไม่ถึง
เพื่อบรรลุ สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ทำให้ผู้ถึงแล้ว
จักอยู่เป็นผาสุก แม้ในคราวที่เกิดโจรภัย ดังนี้
ภิกษุทั้งหลาย !
ข้ออื่นยังมีอีกภิกษุพิจารณาเห็นชัดแจ้งว่า
บัดนี้สงฆ์สามัคคีปรองดองกัน
ไม่วิวาทกัน มีอุเทสเดียวกัน อยู่เป็นผาสุกแต่จะมีสักคราวหนึ่ง
ที่สงฆ์แตกกันเมื่อสงฆ์แตกกันแล้ว
จะมนสิการถึงคำสอนของท่านผู้รู้ทั้งหลายนั้น
ไม่ทำได้สะดวกเลยและจะเสพเสนาสนะอันเงียบสงัด
ซึ่งเป็นป่าชัฏ ก็ไม่ทำได้ง่าย ๆ เลย…
ก่อนแต่สิ่งอันไม่เป็นที่ต้องการ
ไม่น่าใคร่ ไม่น่าชอบใจ นั้นจะมาถึงเราเราจะรีบทำความเพียร
เพื่อถึง สิ่งที่ยังไม่ถึง
เพื่อบรรลุ สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็วซึ่งเป็น สิ่งที่ทำให้ผู้ถึงแล้ว
จักอยู่เป็นผาสุก แม้ในคราวเมื่อสงฆ์แตกกัน ดังนี้…
ภิกษุทั้งหลาย !
ภัยในอนาคตห้าประการเหล่านี้แล
ซึ่งภิกษุผู้มองเห็นอยู่ควรแท้ที่จะเป็นผู้ไม่ประมาท
มีความเพียรเผากิเลส
มีตนส่งไปแล้วในการทำเช่นนั้นอยู่ตลอดไปเพื่อถึง สิ่งที่ยังไม่ถึง
เพื่อบรรลุ สิ่งที่ยังไม่บรรลุ
เพื่อทำให้แจ้ง สิ่งที่ยังไม่ทำให้แจ้งเสียโดยเร็ว
( บาลี – ปญฺจก.-ฉกฺก. อํ. ๒๒/๑๑๗-๑๒๑/๗๘ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้