วิญญาณ
ภิกษุทั้งหลาย !
คนทั่วไปกล่าวกันว่า วิญญาณ
เพราะอาศัยความหมายอะไรเล่า ?ภิกษุทั้งหลาย !
เพราะกิริยาที่รู้แจ้งได้มีอยู่ในสิ่งนั้น
ดังนั้น สิ่งนั้นจึงถูกเรียกว่า วิญญาณ…
สิ่งนั้นย่อมรู้แจ้งซึ่งอะไร ?
สิ่งนั้นย่อมรู้แจ้งซึ่งความเปรี้ยวบ้าง
ย่อมรู้แจ้งซึ่งความขมบ้างย่อมรู้แจ้งซึ่งความเผ็ดร้อนบ้าง
ย่อมรู้แจ้งซึ่งความหวานบ้างย่อมรู้แจ้งซึ่งความขื่นบ้าง
ย่อมรู้แจ้งซึ่งความไม่ขื่นบ้างย่อมรู้แจ้งซึ่งความเค็มบ้าง
ย่อมรู้แจ้งซึ่งความไม่เค็มบ้าง ดังนี้เป็นต้น…
ภิกษุทั้งหลาย !
เพราะกิริยาที่รู้แจ้งได้มีอยู่ในสิ่งนั้น
ดังนั้น สิ่งนั้นจึงถูกเรียกว่า วิญญาณ
( บาลี – ขนฺธ. สํ. ๑๗/๑๐๕-๑๐๖/๑๕๙ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้