สังขาร
ภิกษุทั้งหลาย !
คนทั่วไปกล่าวกันว่า สังขารทั้งหลาย
เพราะอาศัยความหมายอะไรเล่า ?ภิกษุทั้งหลาย !
เพราะกิริยาที่ปรุงแต่งให้สำเร็จรูปมีอยู่ในสิ่งนั้น
ดังนั้น สิ่งนั้นจึงถูกเรียกว่า สังขารทั้งหลาย…
สิ่งนั้นย่อมปรุงแต่งอะไร
ให้เป็นของสำเร็จรูป ?สิ่งนั้นย่อมปรุงแต่งรูปให้สำเร็จรูป
เพื่อความเป็นรูปย่อมปรุงแต่งเวทนาให้สำเร็จรูป
เพื่อความเป็นเวทนาย่อมปรุงแต่งสัญญาให้สำเร็จรูป
เพื่อความเป็นสัญญาย่อมปรุงแต่งสังขารให้สำเร็จรูป
เพื่อความเป็นสังขารและย่อมปรุงแต่งวิญญาณให้สำเร็จรูป
เพื่อความเป็นวิญญาณ ดังนี้เป็นต้น…
ภิกษุทั้งหลาย !
เพราะกิริยาที่ปรุงแต่งให้สำเร็จรูปมีอยู่ในสิ่งนั้น
ดังนั้น สิ่งนั้นจึงถูกเรียกว่า สังขารทั้งหลาย
( บาลี – ขนฺธ. สํ. ๑๗/๑๐๕-๑๐๖/๑๕๙ )
เทียบเคียงพระไตรปิฎกบาลีสยามรัฐ กดที่นี้